E hartuar nga përfaqësues me prejardhje të ndryshme ligjore dhe kulturore nga të gjitha rajonet e botës, ajo përcaktoi, për herë të parë, të drejtat themelore të njeriut, për t’u mbrojtur në mënyrë universale.
Preambula
Duke qenë se njohja e dinjitetit të qenësishëm dhe e të drejtave të barabarta dhe të patjetërsueshme të të gjithë anëtarëve të familjes njerëzore është themeli i lirisë, drejtësisë dhe paqes në botë,
Ndërsa shpërfillja dhe përbuzja e të drejtave të njeriut kanë rezultuar në akte barbare që kanë zemëruar ndërgjegjen e njerëzimit dhe ardhja e një bote në të cilën qeniet njerëzore do të gëzojnë lirinë e fjalës dhe besimit dhe lirinë nga frika dhe mungesa është shpallur si aspirata më e lartë e njerëzve të thjeshtë,
Ndërsa është thelbësore, nëse njeriu nuk duhet të detyrohet të përdorë, si mjet të fundit, rebelimin kundër tiranisë dhe shtypjes, që të drejtat e njeriut të mbrohen nga shteti i së drejtës,
Duke qenë se është thelbësore të promovohet zhvillimi i marrëdhënieve miqësore ndërmjet kombeve,
Ndërsa popujt e Kombeve të Bashkuara kanë ripohuar në Kartë besimin e tyre në të drejtat themelore të njeriut, në dinjitetin dhe vlerën e personit njerëzor dhe në të drejtat e barabarta të burrave dhe grave, si dhe kanë vendosur të promovojnë përparimin shoqëror dhe standarde më të mira të jetës në liri më të madhe,
Duke qenë se Shtetet Anëtare janë zotuar të arrijnë, në bashkëpunim me Kombet e Bashkuara, promovimin e respektit universal dhe respektimit të të drejtave dhe lirive themelore të njeriut,
Duke qenë se një kuptim i përbashkët i këtyre të drejtave dhe lirive është i një rëndësie më të madhe për realizimin e plotë të këtij zotimi,
Tani, kësisoj,
Asambleja e Përgjithshme,
Shpall këtë Deklaratë Universale të të Drejtave të Njeriut si një standard të përbashkët arritjesh për të gjithë popujt dhe të gjitha kombet, me qëllim që çdo individ dhe çdo organ i shoqërisë, duke e mbajtur vazhdimisht parasysh këtë Deklaratë, të përpiqet me anë të mësimit dhe arsimit të promovojë respektin për këto të drejta dhe liri, si dhe me masa progresive, kombëtare dhe ndërkombëtare, për të siguruar njohjen dhe respektimin e tyre universal dhe efektiv, si midis popujve të vetë shteteve anëtare, ashtu edhe midis popujve të territoreve nën juridiksionin e tyre.
Neni 1
Të gjithë njerëzit lindin të lirë dhe të barabartë në dinjitet dhe të drejta. Ata janë të pajisur me arsye dhe ndërgjegje dhe duhet të sillen ndaj njëri-tjetrit në frymë vëllazërimi.
Neni 2
Secili ka të drejtë për të gjitha të drejtat dhe liritë e përcaktuara në këtë Deklaratë, pa asnjë dallim, si raca, ngjyra, gjinia, gjuha, feja, opinionet politike ose të tjera, origjina kombëtare ose shoqërore, pasuria, lindja ose statusi tjetër.
Për më tepër, nuk do të bëhet asnjë dallim në bazë të statusit politik, juridiksional ose ndërkombëtar të vendit ose territorit të cilit i përket një person, qoftë ai i pavarur, besimtar, jo-vetëqeverisës ose nën ndonjë kufizim tjetër të sovranitetit.
Neni 3
Secili ka të drejtën e jetës, lirisë dhe sigurisë personale.
Neni 4
Askush nuk duhet të mbahet në skllavëri apo robëri; skllavëria dhe tregtia e skllevërve do të ndalohen në të gjitha format e tyre.
Neni 5
Askush nuk duhet t’i nënshtrohet torturës apo trajtimit ose ndëshkimit mizor, çnjerëzor ose poshtërues.
Neni 6
Gjithkush ka të drejtën e njohjes kudo si person para ligjit.
Neni 7
Të gjithë janë të barabartë përpara ligjit dhe kanë të drejtë pa asnjë diskriminim për mbrojtjen e barabartë të ligjit. Të gjithë kanë të drejtën e mbrojtjes së barabartë kundër çdo diskriminimi në kundërshtim me këtë Deklaratë dhe kundër çdo nxitjeje për një diskriminim të tillë.
Neni 8
Secili ka të drejtën e një mjeti juridik efektiv nga gjykatat kombëtare kompetente për aktet që cenojnë të drejtat themelore të garantuara nga kushtetuta ose ligji.
Neni 9
Askush nuk duhet t’i nënshtrohet arrestimit, ndalimit ose internimit arbitrar.
Neni 10
Gjithkush ka të drejtën e plotë të barazisë për një gjykim të drejtë dhe publik nga një gjykatë e pavarur dhe e paanshme, në përcaktimin e të drejtave dhe detyrimeve të tij dhe të çdo akuze penale kundër tij.
Neni 11
Secili i akuzuar për një vepër penale ka të drejtë të prezumohet i pafajshëm derisa të provohet fajësia sipas ligjit në një gjykim publik, në të cilin ai ka pasur të gjitha garancitë e nevojshme për mbrojtjen e tij.
Askush nuk do të dënohet për ndonjë vepër penale për shkak të ndonjë veprimi ose mosveprimi që nuk përbënte vepër penale, sipas ligjit kombëtar ose ndërkombëtar, në kohën kur është kryer. As nuk do të vendoset një dënim më i rëndë se ai që ishte i zbatueshëm në kohën e kryerjes së veprës penale.
Neni 12
Askush nuk duhet t’i nënshtrohet ndërhyrjeve arbitrare në privatësinë, familjen, shtëpinë ose korrespondencën e tij, as sulmeve ndaj nderit dhe reputacionit të tij. Gjithkush ka të drejtën e mbrojtjes me ligj kundër ndërhyrjeve apo sulmeve të tilla.
Neni 13
Çdokush ka të drejtën e lirisë së lëvizjes dhe qëndrimit brenda kufijve të çdo shteti. Gjithkush ka të drejtë të largohet nga çdo vend, përfshirë edhe të vetin, dhe që të kthehet në vendin e vet.
Neni 14
Gjithkush ka të drejtë të kërkojë dhe të gëzojë azil në vende të tjera nga persekutimi. Kjo e drejtë nuk mund të përdoret në rastin e ndjekjeve penale që rrjedhin vërtet nga krime jopolitike ose nga veprime në kundërshtim me qëllimet dhe parimet e Kombeve të Bashkuara.
Neni 15
Gjithkush ka të drejtën e një kombësie. Askujt nuk mund t’i hiqet në mënyrë arbitrare shtetësia dhe as e drejta për të ndryshuar shtetësinë e tij.
Neni 16
Burrat dhe gratë në moshë madhore, pa asnjë kufizim për shkak të racës, kombësisë ose fesë, kanë të drejtë të martohen dhe të krijojnë familje. Ata kanë të drejta të barabarta për martesën, gjatë martesës dhe në zgjidhjen e saj.
Martesa lidhet vetëm me pëlqimin e lirë dhe të plotë të bashkëshortëve. Familja është grupi natyror dhe themelor i shoqërisë dhe ka të drejtën e mbrojtjes nga shoqëria dhe shteti.
Neni 17
Secili ka të drejtë të ketë pronë, si i vetëm, ashtu edhe i lidhur me të tjerët. Askujt nuk mund t’i hiqet në mënyrë arbitrare prona e vet.
Neni 18
Çdokush ka të drejtën e lirisë së mendimit, ndërgjegjes dhe fesë; kjo e drejtë përfshin lirinë për të ndryshuar fenë ose besimin e vet, dhe lirinë për të shfaqur fenë ose besimin, qoftë vetëm ose në bashkësi me të tjerët, publikisht apo privatisht, në mësimdhënie, praktikë, adhurim dhe rit.
Neni 19
Çdokush ka të drejtën e lirisë së mendimit dhe të shprehjes; kjo e drejtë përfshin lirinë për të pasur mendime pa ndërhyrje dhe për të kërkuar, marrë dhe dhënë informacione, si dhe ide nëpërmjet çdo mjeti dhe pavarësisht nga kufijtë.
Neni 20
Çdokush ka të drejtën e lirisë së tubimit dhe organizimit paqësor. Askush nuk mund të detyrohet të bëjë pjesë në një shoqatë.
Neni 21
Secili ka të drejtë të marrë pjesë në qeverisjen e vendit të tij, drejtpërdrejt ose nëpërmjet përfaqësuesve të zgjedhur lirisht. Çdokush ka të drejtën e aksesit të barabartë në shërbimet publike në vendin e tij.
Vullneti i popullit do të jetë baza e autoritetit të qeverisë; ky vullnet do të shprehet në zgjedhje periodike dhe të vërteta, të cilat do të jenë me votim të përgjithshëm dhe të barabartë dhe do të mbahen me votim të fshehtë ose me procedura ekuivalente të votimit të lirë.
Neni 22
Çdokush, si anëtar i shoqërisë, ka të drejtën e sigurimeve shoqërore dhe ka të drejtë të realizojë, nëpërmjet përpjekjeve kombëtare dhe bashkëpunimit ndërkombëtar dhe në përputhje me organizimin dhe burimet e çdo shteti, të drejtat ekonomike, sociale dhe kulturore të domosdoshme për dinjitetin e vet dhe zhvillimin e lirë të personalitetit të vet.
Neni 23
Gjithkush ka të drejtën e punës, të zgjedhjes së lirë të punës, të kushteve të drejta dhe të favorshme të punës dhe të mbrojtjes nga papunësia. Gjithkush, pa asnjë diskriminim, ka të drejtën e pagës së barabartë për punë të barabartë.
Kushdo që punon ka të drejtën e një shpërblimi të drejtë dhe të favorshëm që i siguron vetes dhe familjes së tij një ekzistencë të denjë për dinjitetin njerëzor dhe të plotësuar, nëse është e nevojshme, me mjete të tjera të mbrojtjes sociale.
Secili ka të drejtë të formojë dhe të anëtarësohet në sindikata për mbrojtjen e interesave të tij.
Neni 24
Gjithkush ka të drejtën e pushimit dhe të kohës së lirë, duke përfshirë kufizimin e arsyeshëm të orarit të punës dhe pushimet periodike me pagesë.
Neni 25
Secili ka të drejtë për një standard jetese të përshtatshëm për shëndetin dhe mirëqenien e vet dhe të familjes, duke përfshirë ushqimin, veshmbathjen, strehimin dhe kujdesin mjekësor dhe shërbimet e nevojshme sociale, si dhe të drejtën për siguri në rast papunësie, sëmundjeje, paaftësi, vejë, pleqëri ose mungesë tjetër jetese në rrethana jashtë kontrollit të vet.
Mëmësia dhe fëmijëria kanë të drejtë për kujdes dhe ndihmë të veçantë. Të gjithë fëmijët, qofshin të lindur brenda ose jashtë martese, gëzojnë të njëjtën mbrojtje sociale.
Neni 26
Gjithkush ka të drejtën e arsimimit. Arsimi duhet të jetë falas, të paktën në fazat fillore dhe themelore. Arsimi fillor do të jetë i detyrueshëm. Arsimi teknik dhe profesional do të vihet në dispozicion të përgjithshëm dhe arsimi i lartë do të jetë i aksesueshëm për të gjithë në bazë të meritës.
Arsimi do të drejtohet në zhvillimin e plotë të personalitetit njerëzor dhe në forcimin e respektimit të të drejtave dhe lirive themelore të njeriut. Ai do të promovojë mirëkuptimin, tolerancën dhe miqësinë midis të gjitha kombeve, grupeve racore ose fetare, dhe do të çojë përpara aktivitetet e Kombeve të Bashkuara për ruajtjen e paqes.
Prindërit kanë të drejtë paraprake të zgjedhin llojin e edukimit që do t’u jepet fëmijëve të tyre.
Neni 27
Secili ka të drejtë të marrë pjesë lirisht në jetën kulturore të komunitetit, të shijojë artet dhe të marrë pjesë në përparimin shkencor dhe përfitimet që sjell.
Gjithkush ka të drejtën e mbrojtjes së interesave morale dhe materiale që rrjedhin nga çdo prodhim shkencor, letrar ose artistik, autori i të cilit është vetë.
Neni 28
Gjithkush ka të drejtë për një rend shoqëror dhe ndërkombëtar në të cilin të drejtat dhe liritë e përcaktuara në këtë Deklaratë mund të realizohen plotësisht.
Neni 29
Gjithkush ka detyra ndaj komunitetit, pasi vetëm në të zhvillimi i lirë dhe i plotë i personalitetit të vet është i mundur.
Në ushtrimin e të drejtave dhe lirive të veta, çdokush do t’i nënshtrohet vetëm atyre kufizimeve të përcaktuara me ligj vetëm për qëllimin e sigurimit të njohjes dhe respektit të duhur për të drejtat dhe liritë e të tjerëve dhe për të përmbushur kërkesat e drejta të moralit, rendit publik dhe mirëqenien e përgjithshme në një shoqëri demokratike.
Këto të drejta dhe liri në asnjë rast nuk mund të ushtrohen në kundërshtim me qëllimet dhe parimet e Kombeve të Bashkuara.
Neni 30
Asgjë në këtë Deklaratë nuk mund të interpretohet se nënkupton për çdo shtet, grup ose person ndonjë të drejtë për t’u përfshirë në ndonjë aktivitet ose për të kryer ndonjë veprim që synon shkatërrimin e ndonjë prej të drejtave dhe lirive të përcaktuara këtu.
Kontaktoni ekipin e DUDNJ
Lidhur me Deklaratën Universale të të Drejtave të Njeriut (UDHR) dhe këtë seksion të nxjerrë nga OHCHR në faqen e internetit,
dërgoni një e-mail në:
ose shkruani në:
Methodology, Education and Training Unit
Office of the High Commissioner for Human Rights (OHCHR)
Palais des Nations
1211 Geneva 10
Switzerland
BURIMI
